Tập luyện thể thao quá mức có thể giảm khả năng sinh sản ở phụ nữ

Tập luyện thể thao giúp cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần nhưng phụ nữ vận động với tần suất cao và cường độ mạnh cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Với những người đang mong muốn cải thiện sức khỏe và khả năng sinh sản, việc tập luyện thường xuyên là một trong những giải pháp nên áp dụng. Béo phì vốn có thể làm giảm khả năng thụ thai và để “chiến đấu” với tình trạng thừa cân, việc kết hợp ăn uống lành mạnh và tập luyện đều đặn luôn được các chuyên gia khuyến khích. Vận động cũng có thể làm giảm căng thẳng, một yếu tố rất quan trọng trong cuộc chiến với bệnh vô sinh hiếm muộn.

Tuy nhiên, ngay cả tập thể thao quá nhiều cũng có thể gây ra bất lợi trong một số trường hợp nhất định.

Tác động của việc tập luyện tới khả năng sinh sản

Phần lớn bằng chứng cho thấy rằng tập thể dục vừa phải có lợi cho tất cả mọi người và thậm chí có thể cải thiện khả năng sinh sản. Tuy nhiên, một số nghiên cứu, cường độ tập luyện cao có thể làm giảm khả năng sinh sản, ít nhất là ở một số người.

Tập thể dục nhịp điệu (aerobic) từ 7 tiếng trở lên mỗi tuần có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về rụng trứng. Tập thể dục quá sức từ 4 tiếng trở lên mỗi tuần có thể làm giảm tỷ lệ thành công của thụ tinh ống nghiệm (IVF). Tập quá mạnh cũng có thể làm giảm khả năng sinh sản ở những phụ nữ có cân nặng bình thường.

Nguyên nhân là do tập thể dục quá nhiều dường như làm giảm quá trình rụng trứng. Có một vài giả thuyết lý giải về điều này. Ví dụ, tập luyện quá nhiều gây ảnh hưởng đến giai đoạn hoàng thể.

Giai đoạn hoàng thể là khoảng thời gian giữa thời kỳ rụng trứng và kỳ kinh dự kiến. Khoảng thời gian này, còn được gọi là “hai tuần chờ”, thường kéo dài 12-16 ngày. Giai đoạn hoàng thể bị rút ngắn do tập luyện quá mức có thể cản trở khả năng mang thai vì làm suy giảm mức progesterone. Thông thường, nồng độ progesterone sẽ duy trì ở mức cao trong thời gian này, cho phép trứng đã thụ tinh tự bám vào niêm mạc tử cung. Tuy nhiên, mức progesterone thấp có thể cản trở quá trình làm tổ của trứng đã thụ tinh, dẫn đến vô sinh.

Một lý do tiềm ẩn khác dẫn đến vô sinh do tập thể dục là các hormone chịu trách nhiệm điều chỉnh hệ thống sinh sản nữ, GnRH, LH, FSH và estradiol, bị thay đổi gây cản trở quá trình rụng trứng.

Một nguyên nhân tiềm ẩn nữa gây ra vô sinh do tập thể dục là sự thay đổi mức độ leptin, chất điều chỉnh sự thèm ăn và sự trao đổi chất. Nếu ít cảm giác thèm ăn, bạn có thể ăn không đủ và điều này có thể cản trở quá trình rụng trứng đều đặn.

Lựa chọn bài tập phù hợp

Khi cân nhắc nên hạn chế hay cắt giảm bài tập nào để tốt cho việc thụ thai, các nghiên cứu khuyến nghị nên hạn chế tập thể dục cường độ mạnh dưới 4 tiếng mỗi tuần. Bạn có thể cân nhắc việc thay thế một số bài tập cường độ cao bằng các hình thức tập thể dục nhẹ nhàng hơn. Ví dụ, thay vì tham gia một lớp tập luyện cường độ cao mỗi ngày, bạn có thể tập yoga hoặc đi bộ chậm rãi để vận động mà không khiến cơ thể bị quá tải.

Một số hoạt động như đạp xe có thể được xem là vừa phải, nhưng nếu bạn đạp mạnh, với tốc độ nhanh, hay đạp trên đường dốc, đó có thể được xem là tập luyện cường độ mạnh.

Tương tự, có thể điều chỉnh động tác của các bài aerobic để giảm cường độ tùy vào thể lực của bản thân. Khi tập tạ, bạn cũng có thể chọn mức vừa phải hoặc nặng hơn tùy thuộc vào khối lượng tạ, bài tập và số lần lặp lại động tác.

Một số ít phụ nữ tập luyện cường độ cao gần như cả tuần, ví dụ các nữ vận động viên đi thi đấu, có thể được khuyên cắt giảm tập luyện xuống mức vừa phải và đảm bảo ăn uống đầy đủ để bù đắp năng lượng đã tiêu hao trong quá trình tập luyện nếu họ gặp vấn đề về thụ thai.

Mặc dù tập thể dục quá nhiều có thể gây ra các vấn đề về khả năng sinh sản ở một số phụ nữ, nhưng không tập thể dục lại góp phần gây béo phì. Các nghiên cứu cho thấy rằng phụ nữ béo phì chỉ cần giảm 10% trọng lượng cơ thể hiện tại là đã có thể tăng cường sức khỏe và khả năng sinh sản. Nếu bạn đang cố gắng thụ thai, hãy trao đổi với huấn luyện viên hoặc chuyên gia sức khỏe để được hướng dẫn những bài tập phù hợp cân nặng và thể lực.

Ngoài ra, chế độ ăn uống cũng là một yếu tố quan trọng. Giảm đồ ăn vặt và tăng các lựa chọn thực phẩm lành mạnh như ngũ cốc nguyên hạt, chất béo lành mạnh, protein nạc và nhiều rau quả có thể giúp giảm cân và cải thiện khả năng sinh sản.

Hiện chưa có đủ bằng chứng cho thấy tập luyện nhiều gây vô sinh ở nam giới. Bất kỳ ai cũng có thể bị thừa cân nếu lười vận động. Với đàn ông, thừa cân béo phì có thể làm suy giảm chất lượng lẫn số lượng tinh trùng. Những đôi vợ chồng hiếm muộn nên hỗ trợ nhau xây dựng lối sống lành mạnh để tăng khả năng thụ thai.